Kaplica Palatyńska – najpiękniejszy włoski kościół

Palermo raczej nikogo nie zostawia obojętnym. Wystarczy krótka przechadzka po zabytkowej części miasta, żeby poczuć wyjątkowy klimat, będący zbitką różnych kultur. Niemal na każdym kroku spotyka się tutaj dzieła sztuki, a spacer arabsko-normańskim szlakiem jest obowiązkowy dla każdego, kto odwiedza Włoską Stolicę Kultury 2018. Kaplica Palatyńska daje największy wyraz orientalnemu obliczu miasta.

Kim byli Normanowie?

Normanowie, czyli “ludzie północy” między VII a XII wiekiem zamieszkiwali Skandynawię. W IX wieku rozpoczęli swoje podboje – opanowali m.in. Islandię i Normandię. W kolejnym stuleciu termin “Normanowie” odnosił się już tylko do powstałej w Normandii kasty rycerzy feudalnych, którzy byli potomkami Wikingów, przeszli na Chrześcijaństwo i zasymilowali się z Francuzami. Mieli oni silną pozycję w średniowiecznej Europie. Udało im się zdobyć Anglię, południowe Włochy, Sycylię, a nawet część Grecji. Wyparli Bizancjum z Italii, brali czynny udział w dwóch wyprawach krzyżowych. Z czasem wtopili się w miejscową ludność. Wiele znakomitych rodów wywodzi swoje korzenie od Normanów, a na części greckich wysp nadal funkcjonują katolickie parafie.

Od początku X wieku Sycylia znajdowała się pod panowaniem arabskim, a jeszcze wcześniej rządziło na wyspie Bizancjum. Zimą 1072 roku, po wielomiesięcznym oblężeniu Palermo zostało zdobyte przez Normanów. Ich rządy trwały do 1189 roku, kiedy to zmarł ostatni z normańskich króli. Arabsko-normańskie Palermo razem z Katedrą w Monreale i w Cefalù zostało w 2015 roku docenione przez UNESCO. Na liście zabytków figurują:

• Pałac Normanów i Kaplica Palatyńska
• Zamek Zisa
• Katedra w Palermo
• Kościół San Giovanni degli Eremiti
• Kościół Santa Maria dell’Ammiraglio
• Kościół San Cataldo
• Most Ammiraglio
• Katedra w Monreale
• Katedra w Cefalù

Najokazalszą ze wszystkich arabsko-normańskich budowli jest Kaplica Palatyńska (Cappella Palatina), znajdująca się w Pałacu Normanów. Jednocześnie jest to jeden z najliczniej odwiedzanych zabytków, jakie znajdują się na wyspie. Moja sycylijska koleżanka pisze o tym miejscu tak: klik. Kluczową konstrukcję postawili arabscy emirowie, ale dopiero Normanowie uczynili z niej wyrafinowany pałac. Pierwszy król Sycylii – Roger II – zatrudnił muzułmańskich artystów i rzemieślników, którzy potrafili swobodnie łączyć techniki bizantyjskie razem z orientalizującymi, zachowując przy tym powiew nowoczesności. W ten sposób powstał nowy i oryginalny styl. Co prawda pałac był później wielokrotnie przybudowywany, ale kaplica z oszałamiającymi mozaikami pozostała nietknięta. Patronem kaplicy jest św. Piotr Apostoł. Ma ona plan, który jest mieszanką tradycji bizantyjskich i katolickich. Kopułę zdobi mozaika przedstawiająca Chrystusa Pankratora, czyli ikona z Jezusem władcą i sędzią Wszechświata. W prezbiterium wyobrażono sceny z Nowego Testamentu a w nawie głównej te opisane w Starym Testamencie. Nawy boczne opowiadają dzieje św. Piotra i Pawła. Drewniane i ornamentalne  sklepienie (arab. muqarnas), łuki znajdujące się między nawami, a także ściany pokryte marmurowymi płytami nawiązują do architektury islamskiej.

Kilka ciekawostek związanych z Kaplicą Palatyńską i Pałacem Normanów:

? Z powodu licznych odniesień do tradycji islamskiej niektórzy uczeni twierdzą, że Roger II w sekrecie wyznawał tę religię.

? W Kaplicy Palatyńskiej udzielane są śluby, dlatego w przypadku zaplanowanej ceremonii jest ona zamykana o godzinie 16:15.

? Od 1946 roku Pałac Normanów jest siedzibą Parlamentu Regionu Sycylia (Assemblea della Regione Siciliana), która zbiera się w każdą środę i czwartek. W tych dniach można zwiedzać jedynie kaplicę. Zgromadzenie obraduje w Komnacie Herkulesa (Sala d’Ercole).

? W Pałacu znajduje się komnata Rogera II (Sala di Ruggero), którą zdobią przepiękne złote mozaiki o tematyce fito-, zoo- i antropomorficznej. Przedstawiono również “dżannah”, czyli rajski ogród, o którym jest mowa w Koranie.

? Komnatę pompejańską (Sala pompeiana) zdobią piękne neoklasyczne freski ozdobione motywami mitologicznymi.

? Komnata Wiatrów (Sala dei Venti) znajduje się w średniowiecznej wieży. Jej sklepienie pokrywa osiemnastowieczny drewniany sufit z zamocowaną pośrodku różą wiatrów.

? W Komnacie Diuka Montalto zostały odkopane fragmenty fenickich murów, sięgających V wieku p.n.e.

? Jeden z wewnętrznych dziedzińców (Cortile Maqueda) składa się z 3 loggi. Środkowa jest większa od pozostałych.

A presto!

Ania

P.S. Do zobaczenia „Pod Słońcem Italii”, także na Facebooku oraz na Instagramie i w grupie Zakochani w Italii.