W odległości 25 km na północ od Bergamo, w samym centrum malowniczej Val Brembana leży San Pellegrino Terme. Tutejsze źródła były znane już w średniowieczu, ale dopiero w XVIII wieku zaczęto wykorzystywać ich dobroczynne działanie. W termach leczono kamienie, schorzenia wątroby i dolegliwości układu wydalniczego. Złota epoka San Pellegrino przypadła na okres secesji, którą we Włoszech określa się terminami art Nouveau, stile floreale (styl kwiatowy) lub stile liberty. Miasteczko było wówczas bardzo modne i chętnie odwiedzane przez europejską arystokrację, koronowane głowy, gwiazdy muzyki i kina. Zadziwiała luksusowa architektura i nowoczesne wyposażenie budynków. Współczesne San Pellegrino Terme przypomina jednak miasto–widmo co sprawia, że uwielbiam tam zaglądać jesienią. Dlaczego?
Styl liberty czerpał z baroku, neoklasycyzmu i modernizmu, dowolnie mieszając wszystkie trendy. Kiedyś fantazyjne i dziwne kamienice o przesadnych dekoracjach zaskakiwały swoją ekscentrycznością, obecnie są raczej pięknym świadectwem epoki, w której Lombardia na czele z Mediolanem stały się bogatym centrum włoskiego przemysłu. Po II Wojnie Światowej termy popadły w kryzys, a luksusowe budynki popadły w dewastację, zaczęto natomiast eksploatować lokalne źródła. Woda mineralna San Pellegrino znana jest dzisiaj na całym świecie. Na jej etykiecie widnieje budynek Casinò Municipale. W ostatnim czasie secesyjne budynki przechodzą renowację. Ma ona na celu odzyskanie przez miasteczko dawnego blasku, tak aby każdy kuracjusz mógł nie tylko zrelaksować się, korzystając z dobroczynnych wód, ale też poczuć atmosferę belle epoque, którą nadal San Pellegrino Terme jest przesycone.
Niezapomniane wrażenie robi monumentalny Grand Hotel zaprojektowany w 1902 roku przez architekta Romola Squadrelliego przy pomocy inżyniera Luigiego Mazzocchiego. Był to jeden z największych na świecie hoteli, wybudowanych na przełomie XIX i XX wieku. Projekt wzorowano na francuskich pałacach i rzeczywiście – widok na budynek, w połączeniu ze znajdującym się przed nim Ponte Principe Umberto, przypomina w jakimś sensie Paryż. Każdy z 250 pokoi wyposażono w elektryczność, bieżącą wodę i telefon, a luksusowe meble zaskakiwały niemal wszystkich gości hotelu. Dosyć szybko budynek okazał się nierentowny i po latach dekadencji został definitywnie zamknięty w 1979 roku. Obecnie prowadzone są prace remontowe, które mają umożliwić otwarcie restauracji i centrum wystawowego mieszczących się na parterze. Na zagospodarowanie 7 pięter trzeba będzie jednak zaczekać.
Podobnie jak Grand Hotel, również Casinò Municipale jest dziełem architekta Romola Squadrelliego. Zostało otwarte w 1907 roku, a zamknięte zaraz po wojnie, w 1946 roku. Niesamowita fasada z dwoma wieżami była wzorowana na Kasynie w Monte Carlo. Reliefy i rzeźby umieszczone na niej są alegoriami odnoszącymi się do radości czerpanej z życia. Obecnie w budynku mieści się centrum kongresowe, organizowane są też rozmaite przedsięwzięcia kulturalne. Casinò Municipale dzięki monumentalnemu portykowi jest połączone z Palazzo della Fonte (Vecchie Terme), o którym przeczytasz w kolejnym akapicie.
Budowa Vecchie Terme rozpoczęła się w 1848 roku. Niemal natychmiast po ukończeniu prac powiększono je. W 1901 roku powstały Bagni (Łaźnie) i przepiękna Sala Bibite nazywana również Salone pompeiano, czyli miejsce, gdzie pito leczniczą wodę. Ściany i sufity dekorowały freski w stylu pompejańskim przedstawiające alegorie, mitycznych herosów i roślinne wzory.
Do San Pellegrino Terme można było kiedyś dojechać pociągiem, jednak w 1966 roku stację zamknięto, a linię kolejową przecinającą Val Brembana zlikwidowano. Kolejka linowa łączyła miasteczko z położonym na górze Vetta, gdzie miała powstać elegancka restauracja z pięknym widokiem na termy. Projekt powierzono w 1907 roku inżynierowi Villoresiemu, temu samemu, który zbudował funicolare Como-Brunate. Zamknięto ją w 1989 roku, ale niedługo ma zacząć ponownie kursować.
Val Brembana jest piękna o każdej porze roku. W dolinie nadal czuć dawną atmosferę, swoistą regionalność, o którą trudno we współczesnej Lombardii. Nie wolno stamtąd wyjechać bez spróbowania lokalnej kuchni z polentą i serami na czele.
Współczesna oferta term tutaj.
A presto!
Ania
P.S. Pamiętaj, że czekam na Ciebie na Facebooku oraz na Instagramie. Jestem tam codziennie i zamieszczam jeszcze więcej włoskich ciekawostek oraz zdjęć.
Zdążyłam poznać San Pellegrino w dzień podróży do Polski, nadlozyliy kilometrów w drodze na lotnisko w Bergamo i to był wspaniały pomysł, który w planach miałam już dużo wcześniej, z powodów, które wkrótce opisze. Twoja Aniu rekomendacja miejscowości zmobilizowała do zrealizowania planów. Spędziłam w San Pellegrino wspaniały dzień. Pozdrawiam z Polski.