Bergamo – praktyczny przewodnik

Chcecie czy nie, lecąc samolotem do północnych Włoch najprawdopodobniej znajdziecie się koło Bergamo. Może być też i tak, że spędzacie wakacje w okolicach południowych wybrzeży jeziora Garda, skąd do Bergamo jest całkiem blisko. Czemu o tym piszę? Miasto wydaje się być nie do końca docenione przez turystów, Ci w pierwszej kolejności jadą bowiem do Mediolanu. Ostatnio coraz częściej słychać głosy zachwytu właśnie nad Bergamo, które jawi się jako ładniejsze i dużo bardziej spójne architektonicznie. Nawet krótki spacer może dostarczyć niezapomnianych wrażeń, dlaczego więc nie skorzystać, tym bardziej, że lotnisko Orio al Serio oddalone jest jedynie o 20 minut jazdy autobusem?

Dojazd:

Z portu lotniczego Orio al Serio do Bergamo dostaniecie się autobusem ATB linia nr 1, która kursuje między lotniskiem, dworcem kolejowym a funicolare (kolejką linową do Città Alta). Autobus odjeżdża z lotniska co 20 minut (od poniedziałku do soboty) i co pół godziny (w niedziele). Na trasie kursują również przewoźnicy prywatni.

Z Mediolanu (ok. 50 km) i z okolic jeziora Garda do Bergamo (ok. 80 km) dojedziecie najszybciej autostradą A4 lub pociągiem (www.trenitalia.com). Z Mediolanu do Bergamo prowadzi również autostrada A35/BreBeMi, która jest droższa od A4 i jednocześnie znacznie mniej zatłoczona.

Ewentualny bagaż możecie zostawić w przechowalni na lotnisku (obok kas parkingowych: zgłaszanie bagażu w godzinach 8:00 do 19:00, odbiór od 8:00 do 24:00), w Bergamo Bassa (okolice dworca kolejowego: zautomatyzowana przechowalnia działa przez całą dobę) lub w Bergamo Alta (Torre di Adalberto, czynna od 8:30 do 19:00 w lecie i od 8:30 do 17:30 w zimie).

---

Bergamo składa się z dwóch części – Città Alta położonej na wzgórzu i Città Bassa znajdującej się u jego podnóża. Nieprawdą jest, że Città Bassa rozwinęła się później – obydwie były zamieszkane od czasów rzymskich, a prawdopodobnie i przedrzymskich (Via Gòmbito i Via Colleoni to dawny decumanus). W średniowieczu w górnej części rezydowali biskupi i władze świeckie (Palazzo del Comune, obecnie Palazzo della Ragione i chiesa Santa Maria Maggiore), na dole zaś mieszkali kupcy i mieszczanie. Z czasem role się odwróciły i dzisiaj serce Bergamo znajduje się w Dolnym Mieście.

6 miejsc, które trzeba zobaczyć będąc w Bergamo:

Città Alta

Do średniowiecznego Górnego Miasta dostaniecie się spacerem, podziwiając widoki lub kolejką linową (funicolare). Bilet kosztuje 1,30 €.

1. Mury weneckie

Bergamo jest jednym z nielicznych włoskich miast, w których mury okalające jego zabytkową część zachowały się w całości. W 2017 roku wspólnie z miastami Peschiera del Garda i Palmanova zostały one wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Możecie zatem spacerować do woli podziwiając fortyfikacje i widoki rozpościerające się w stronę Città Bassa oraz w stronę willi stojących na zboczach wzgórza i wciśniętych między wszechobecną zieleń, możecie przysiąść na jednej z licznych ławek i kontemplować naturę, możecie zdecydować się nawet na piknik (Viale delle Mura: Porta S. Alessandro, Baluardo di D. Giovanni, Baluardo di S. Giacomo, Palazzo Perini, Porta San Giacomo, Piattaforma di S. Andrea, Baluardo di San Michele, Porta S. Agostino, ex-Convento S. Agostino). Mury wybudowali wenecjanie w XVI wieku (od 1428 roku Bergamo znalazło się pod panowaniem Republiki Weneckiej), podobnie jak Porta S. Agostino, do której prowadzi pieszy szlak z Accademia Carrara.

2. Piazza Vecchia i Piazza del Duomo

Spacerując wąskimi uliczkami średniowiecznego miasta trafiamy nagle na przestronny Piazza Vecchia, który jest sercem Górnego Bergamo. Zrealizowany został w latach 1440-1493, w centralnym punkcie znajduje się charakterystyczna, osiemnastowieczna fontanna. Na krótszym krańcu stoi Palazzo Nuovo gdzie swoją siedzibę ma jedna z najważniejszych bibliotek historycznych we Włoszech (Biblioteca Angelo Mai). Pod jego portykami chętnie chowają się przed słońcem, deszczem lub tłumami turystów mieszkańcy, nierzadko przegryzając w biegu kawałek pizzy lub focacci. Vis-a-vis znajduje się Palazzo della Ragione i Campanone (Torre Civica), za którymi schowany jest Piazza del Duomo. Po lewej stronie placu stoi katedra (Duomo) z siedemnastowieczną fasadą, dalej romański kościół S. Maria Maggiore w którego barokowych wnętrzach znajduje się grób Gaetano Donizettiego i Cappella Colleoni, w końcu baptysterium. Miejsce było ważne już w czasach rzymskich, stała tutaj bowiem pogańska świątynia.

3. Colle i Castello S. Vigilio

Chcielibyście zobaczyć Città Alta z góry? Nic prostszego! Minąwszy ex-Convento S. Agostino, podążajcie za znakami drogowymi prowadzącymi w stronę Colle San Vigilio. Na jego szczycie znajduje się zadrzewiony plac z ruinami zamku. Bardziej leniwych zawiezie na szczyt kolejka linowa (funicolare). Znajduje się przy Porta S. Alessandro, bilet kosztuje 1,80 €. Tuż obok – w Borgo Canale – stoi dom, w którym urodził się Gaetano Donizetti.

Città Bassa

Kto ma niewiele czasu na zobaczenie Bergamo pędzi natychmiast do Città Alta, pomijając jego dolną część. Błąd. Città Bassa skrywa kilka perełek. Poza pięknymi, późnorenesansowymi i barokowymi kamienicami i kościołami istnieją w mieście rozmaite warsztaty rzemieślnicze, zlokalizowane głównie w  Borgo S. Leonardo. Z drugiej strony w okolicy znajduje się dworzec kolejowy i inne ważne instytucje. Tutaj najprawdopodobniej znajdziecie nocleg – jeśli zdecydujecie się zostać na dłużej, tutaj również macie największy wybór barów i knajpek o przystępniejszych niż w Città Alta cenach.

4. Il Sentierone (Piazza Giacomo Matteotti)

Serce tętniącej życiem, współczesnej części miasta. Sentierone (Piazza Matteotti) to szeroka, zrealizowana na początku XVII wieku aleja z portykami i z drzewami, rosnącymi po jego jednej stronie. Wzdłuż ulicy znajdują się Teatro Donizetti, pomnik dedykowany kompozytorowi, a także kościół S. Bartolomeo, w którym można podziwiać ołtarz autorstwa Lorenza Lotta “Pala Martinengo”. W pewnym momencie Sentierone przechodzi w Via XX Settembre przy której mieszczą się luksusowe butiki i którą można by nazwać “Via Montenapoleone w Bergamo”.

5. Via Pignolo

Najbardziej charakterystyczne dla ulicy przy której mieszkali swego czasu bogaci kupcy są surowe, XVI-wieczne kamienice. Trzeba zajrzeć na jeden z dziedzińców, żeby dostrzec ich dawny przepych. W prezbiterium kościoła S. Bernardino in Pignolo oglądać można inne dzieło Lorenza Lotta – “Madonna z Dzieciątkiem i święci lub Matka Boska pod baldachimem”. Via Pignolo prowadzi w górę, w stronę Porta S. Agostino. Skręcając w Via Noca dojdziecie do Accademia Carrara.

6. Accademia Carrara

Jedna z cenniejszych galerii włoskiej sztuki. Założona pod koniec XVIII wieku, gromadzi płótna pochodzące z najważniejszych włoskich ośrodków malarskich – Lombardii, Toskanii i Wenecji Euganejskiej, a także z najważniejszych ośrodków europejskich – Flandrii, Francji i Niemiec. Niektóre obrazy będące własnością Accademia Carrara, w 2016 roku gościły w warszawskim Muzeum Narodowym (klik).

Jedzenie:

Typowe produkty: sery (Bergamo ma bogatą i długą historię ich produkcji. Okolica szczyci się aż 9 serami, które otrzymały certyfikat D.O.P. Jest to największa ilość w całych Włoszech – Formai de Mut, Taleggio, Bitto, Grana padano, Gorgonzola, Quartirolo lombardo, Provolone Valpadana, Salva cremasco, Strachìtunt), wędliny (Crudo Cà del Botto, Lardo bergamasco aromatizzato, Pancetta bergamasca, salame bergamasco), polenta classica lub polenta taragna, oliwa z oliwek extravergine Sebino D.O.P., woda mineralna (okoliczne Alpy są pełne górskich źródeł, potoków i krystalicznie czystych jezior, dlatego też produkuje się tutaj dużo wód mineralnych: San Pellegrino, Bracca, Flavia, Gaverina, Pineta, Prealpi, Stella Alpina, Pioda), polenta e uccelli lub polenta e osei (ciastko ze słodkiej polenty polanej masą migdałową i ozdobione czekoladowymi lub marcepanowymi ptakami), biscotti di San Pellegrino, lody o smaku straciatella (wymyślone w okolicach Bergamo).

Wino: moscato di Scanzo (wino z gatunku “do medytacji”), Valcalepio (wino białe i czerwone).

Piwo rzemieślnicze: w okolicy znajduje się aż 9 browarów – Elav, Endorama, Maivisto, Maspy, Orobia, Sguaraunda, Val Cavallina, HopSkin i Via Priula.

Trattoria Parietti – z Bergamo na pewno nie wyjedziesz głodny!

Atrakcje w okolicach Bergamo:

Lago d’Iseo – alpejskie jezioro, które zazwyczaj widać podczas lądowania na Orio al Serio. Okolica słynie z produkcji “włoskiego szampana” Franciacorta.

Fiume Adda, czyli Parco Adda Nord i Parco Adda Sud – archeologia przemysłowa, natura i Leonardo da Vinci. Miejsce jest idealne na trekking, wyprawy rowerowe oraz krótki  rejs promem po rzece.

Crespi d’Adda – zabytek UNESCO, modelowe miasteczko robotnicze, którego historia wiąże się z rewolucją przemysłową i z rodem Crespich.

San Pellegrino Terme – eleganckie miasteczko położone nad rzeką Brembo, uzdrowisko, które największe sukcesy święciło na przełomie XVIII i XIX wieku. Znajdują się tutaj źródła znanej na całym świecie wody San Pellegrino.

Clusone – górskie miasteczko, którego początki sięgają czasów rzymskich. Do najważniejszych atrakcji zalicza si Piazza dell’Orologio z bazyliką S. Maria Assunta i Oratorio dei Disciplini zdobione freskami z 1485 roku, wyobrażającymi triumf śmierci i “dance macabre“.

Alpy Orobie – pasmo górskie leżące między jeziorem Como a rzeką Oglio, charakteryzujące się dobrze rozwiniętą turystyką i sportami zimowymi. Najważniejsze miasta to Bergamo, Lecco i Sondrio.