Cytując “Eneidę”, Cortona została ufundowana przez Dardanosa, syna Zeusa i Elektry. Heros udał się potem do Azji, gdzie założył Troję. Po przegranej wojnie oraz spaleniu miasta jednemu z trojańskich bohaterów – Eneaszowi – udało się zbiec. W wyniku długiej tułaczki dostał się do Italii, a jego potomkowie zbudowali Rzym. Inny starożytny przekaz nawiązuje do legendarnej powodzi, znanej właściwie każdej kulturze antycznej. Zgodnie z tą wersją ocalały Noe przybyłby do Toskanii, gdzie jego syn założyć miał Cortonę, stolicę Tyrrenów i Umbrów. W mieście urodził się Dardanos. W tym miejscu historia pokrywa się z wersją Wergiliusza. Po dotarciu Eneasza na półwysep Apeniński, niektórzy z jego towarzyszy osiedlili się w centralnej części Włoch, czym zapoczątkowali kulturę Etrusków. Owe mity przysłużyły się wiele wieków później renesansowej propagandzie. W jej wyniku Kosma, władca Florencji, otrzymał z rąk papieża Piusa V wymarzony tytuł arcyksięcia, Cortona natomiast mogła szczycić się mianem najstarszej toskańskiej fundacji.
W naszej świadomości miasto zostało rozsławione przez amerykańską pisarkę Frances Mayes na kartach autobiograficznej powieści “Pod słońcem Toskanii: U siebie we Włoszech” oraz jej kontynuacjach “Bella Toskania” i “Codzienność w Toskanii”. Głównie dlatego miejsce to kojarzy się z beztroskim życiem w jednym z najpiękniejszych regionów Włoch.
Niezwykle charakterystyczne dla miasteczka są średniowieczna architektura oraz lekko wysunięte pomieszczenia na piętrze, podtrzymywane jedynie przez drewniane belki. Jednak historia Cortony sięga długo wstecz. Między VIII a VII w. p.n.e. była ona ważnym ośrodkiem etruskim, wchodzącym w skład lukumonii, tj. związku dwunastu miast – państw, rządzonych przez królów (lukumonów), zastąpionych później przez arystokrację. Naocznym świadectwem tamtych czasów są najniższe partie murów obronnych, jedna z bram, groby (przede wszystkim Tumulo del Sodo i Tanella di Pitagora), monumentalny ołtarz ozdobiony dwoma sfinksami oraz rozmaite eksponaty zgromadzone w Muzeum MAEC. Pod koniec IV w. p.n.e. Cortona sprzymierzyła się z Rzymem, jednak nierespektowanie sojuszu doprowadziło do bitwy nad jeziorem Trasimeno. W połowie V w. n.e. miasto zdobyli Goci, a pod ich hegemonią zapanowały prawdziwie ciemne wieki. Z czasem dotarli tutaj Bizantyjczycy i Longobardowie, jednak splendor przywróciła Cortonie dopiero Republika Florencka. Swoje ślady pozostawili wtedy m.in. Luca Signorelli i Francesco Martini. Następnie Medyceuszy zastąpili Habsburgowie. W 1726 roku bracia Venuti ufundowali Akademię Etruską (l’Accademia Etrusca), która od samego początku swojego istnienia przyciągała intelektualistów z całej Europy. Instytucja z czasem rozszerzyła swoją działalność, publikując m.in. Wielką Encyklopedię Francuską, poezję Voltairea i dzieła Winckelmanna. Po próbie zdobycia miasta przez wojska Napoleona i ponownym przyłączeniu do Arcyksięstwa Toskanii, Cortona w 1860 roku stała się częścią Zjednoczonego Królestwa Włoch.
Co ciekawe, Cortona jest trzecim po Wenecji i Florencji włoskim miastem, w którym odbywa się najwięcej ceremonii ślubnych.
CO WARTO ZOBACZYĆ:
MAEC – Muzeum Etruskie
Sekcje muzealne poświęcone są etruskiej i rzymskiej przeszłości miasta oraz dokonaniom Akademii Etruskiej. Wśród zbiorów można podziwiać m.in. wyposażenia grobowe znalezione w okolicznych mogiłach.
Museo Diocesano
Fra Angelico, Pietro Lorenzetti, Luca Signorelli.
Parco Archeologico del Sodo
Etruskie groby tumulusowe w stylu orientalizującym (m.in. Tumulo del Sodo). etruskie grobowce sięgające okresu hellenistycznego (m.in. Tanella di Pitagora), fragmenty rzymskich dróg oraz ruiny willi sięgającej czasów późnorepublikańskiego i pierwszych dziesięcioleci cesarstwa.
Chiesa di Santa Maria Nuova
Kościół wzniesiony w połowie XVI wieku zaprojektował Giorgio Vasari. Budynek ma plan krzyża greckiego. Rozpościera się stąd fantastyczny widok na pobliskie wzgórza.
Il Convento delle Celle
Jeden z pierwszych klasztorów franciszkańskich, ufundowany z woli założyciela zgromadzenia – św. Franciszka.
Fortezza di Girifalco e Basilica di Santa Margherita
Forteca sięgająca czasów Medyceuszy (starsza forteca znana jest jedynie ze źródeł ikonograficznych). Wcześniej, w okresie etruskim, a potem rzymskim znajdował się tutaj ważny ośrodek kultu. Bazylika natomiast poświęcona jest św. Małgorzacie, patronce Cortony.
Villa Bramasole
Willa jest własnością Frances Mayes, autorki powieści “Pod słońcem Toskanii: U siebie we Włoszech”.
KIEDY JECHAĆ:
Wycieczkę do Cortony najlepiej jest zaplanować wiosną lub jesienią ze względu na umiarkowane gorąco i piękne pejzaże. Ewentualnie można wziąć pod uwagę okres Bożego Narodzenia. Stanowczo odradzam styczeń i luty, kiedy to okolica zdaje się być martwa, a większość barów, restauracji, hoteli i B&B pozostaje zamknięta.
GDZIE JEŚĆ:
Restauracja “LA LOGGETTA”
Lokal zaaranżowano w trzynastowiecznej kamienicy. Jest on utrzymany w prawdziwie toskańskim stylu. Stoliki na zewnątrz znajdują się w średniowiecznej loggi, z której rozpościera się przyjemny widok na Piazza della Repubblica (zdjęcie powyżej). W menù królują dania kuchni toskańskiej, dopasowane do pory roku.
A presto!
Ania
?Jeśli planujesz dłuższy pobyt Toskanii, najprawdopodobniej będziesz chciał odwiedzić Florencję, Pizę i Sienę.Tuscany Day Pass zawiera bilet kolejowy w dwie strony z miejsca Twojego zakwaterowania do jednego z tych miast, albo dogodne miejsce parkingowe. Pozwoli Ci na ominięcie kolejki do Galerii Uffizi, do Krzywej Wieży w Pizie i do sieneńskiej katedry, daje możliwość zobaczenia większej liczby atrakcji, dzięki wycieczce autobusem/rejsowi Hop On Hop Off z przystankami przy najważniejszych punktach i 20% zniżki na bilety do muzeów i inne przyjemności.
