Via Appia Antica: pierwsza w historii autostrada

Powszechnie wiadomo, że wszystkie drogi prowadzą do Rzymu. Via Appia Antica była wśród rzymskich arterii niezwykle ważna, ponieważ łączyła stolicę Imperium z portem w Brindisi, skąd wypływały statki handlowe w stronę Grecji, Egiptu i Lewantu. Dlatego najpewniej nazwano ją królową dróg (łac. regina viarum). Została wybudowana na przełomie IV i III wieku p.n.e. przy użyciu bardzo innowacyjnych jak na tamtą epokę metod. Początkowo biegła do Capui co miało ogromne znaczenie dla tzw. II wojny samnickiej, w wyniku której Rzym stał się pierwszą potęgą w Italii. Do dzisiaj zachowały się spore odcinki Via Appia Antica w Lacjum, Kampanii, Apulii i w Bazylikacie.

Najbardziej znany fragment, długi na ok. 13 km, znajduje się w Wiecznym Mieście. Pierwsze 4 km przykrywa współczesna zabudowa, dlatego zabytki można podziwiać spacerując wzdłuż Via delle Terme di Caracalla i Via di Porta San Sebastiano. Wyjątkowo dobrze zakonserwowana droga rzymska rozpoczyna się na wysokości kościoła “Domine, quo vadis?“. Po jej bokach stoją setki starożytnych monumentów, które są niezwykle sugestywnym świadectwem minionej epoki-m.in. Termy Karakalli, Łuk Druzusa, grobowiec Cecylii Metelli, grobowiec Scypionów, Katakumby świętego Kaliksta. Prawo XII Tablic zabraniało grzebania zmarłych w mieście, dlatego chowano ich tuż za murami, na nekropolach usytuowanych właśnie wzdłuż szlaków komunikacyjnych.

W XVII i XVIII wieku Appia Antica była obowiązkowym przystankiem na trasie Grand Tour europejskiej arystokracji. W XIX wieku Luigi Canina, włoski architekt i archeolog z polecenia papieża Piusa IX zaaranżował tutaj Muzeum Pod Otwartym Niebem, a w roku 1988 na terenach należących do Rzymu, Ciampino i Marino ustanowiono Parco Regionale dell’Appia Antica. Zdecydowana większość jego terenów znajduje się w rękach rzymskiej arystokracji. Część z nich to pola uprawne i jedynie niewielkim odsetkiem zarządza Kościół.

Do rzymskiego odcinka najprościej dostać się środkami komunikacji miejskiej ATAC (m.in. autobus 118 i metro A). Dla samochodów zarezerwowano jedynie niewielki parking. Na miejscu istnieje możliwość wypożyczenia rowerów. Wstęp do najważniejszych zabytków stojących wzdłuż drogi jest darmowy w każdą pierwszą niedzielę miesiąca (#domenicalmuseo).

Inny nienaruszony odcinek drogi zachował się w Lacjum, w prowincji Latina. Znajduje się obok Parco Nazionale del Circeo i biegnie równolegle do współczesnej drogi krajowej Appia Nuova (SS7), od miejscowości Fondi do Itri. Jednym z najbardziej interesujących punktów jest twierdza zbudowana na gruzach rzymskiej świątyni Apolla. Pod koniec XVIII wieku okupował ją bardzo znany w tych stronach herszt Frà Diavolo. Wysławił się oporem, jaki stawił wojskom francuskim, próbującym podbić Państwo Burbonów. Arteria ma wygląd znacznie bardziej szorstki w stosunku do rzymskiego odcinka, a przede wszystkim nie brakuje bezprawnie postawionych budynków. Poruszając się drogą krajową SS7, zaraz za Fondi natraficie na drogowskaz i parking. Kontynuując jazdę w kierunku Itri natkniecie się na kolejne dwa parkingi, na których możecie zostawić auto i wybrać się na spacer. Wzdłuż szlaku znajdują się miejsca przeznaczone na piknik.

Co ciekawe, w średniowieczu pierwsza w historii autostrada stała się częścią Via Francigena del Sud, czyli szlaku, którym podążali do Rzymu pielgrzymi.

A presto!

Ania

P.S. Do zobaczenia „Pod Słońcem Italii”, także na Facebooku i na Instagramie.