Ciężkie chwile w Belpaese, czyli do czego nie mogę się przyzwyczaić we Włoszech

Niedawno minęło pięć lat odkąd na stałe mieszkam we Włoszech. Nie przyjechałam tutaj w ciemno, niesiona na skrzydłach mitu o słonecznej Italii. Właściwie odkąd pamiętam w mojej rodzinie istniały włoskie koligacje, a dzięki pracy dziadka bywaliśmy na Półwyspie Apenińskim naprawdę często. Miałam włoskich znajomych, włoskich nauczycieli, a w pewnym momencie nawet włoskich szefów. Maturę pisałam z języka włoskiego, uczyłam się na włoskiej uczelni. Poznałam bliżej ludzi pochodzących z północy i z południa kraju, ale również z dwóch wielkich wysp. Gdyby mi się Belpaese nie podobało, na pewno nie byłoby mnie tutaj. Jednak każdy kij ma dwa końce – istnieje kilka rzeczy, których w moim nowym domu zaakceptować nie potrafię. Trochę z przymrużeniem oka, a trochę na poważnie przedstawiam Wam negatywne aspekty włoskiej rzeczywistości. Do czego nie mogę się przyzwyczaić we Włoszech?

Nie potrafię przyzwyczaić się do włoskich bankietów (czytaj kolacji) wydawanych nie wcześniej niż o 9 wieczorem. Już po obfitych przystawkach jestem syta, tymczasem muszę się zmierzyć z talerzem makaronu lub risotto, dalej z dorodnym kawałkiem mięsa, rzadziej ryby, na ulubione warzywa raczej nie starcza mi miejsca. Kiedy mam nadzieję, że to już koniec, na stole lądują słodkości – torty, ciastka, owoce, w końcu kawa i digestivo, które teoretycznie ma pomóc w trawieniu. Po takiej uczcie trudno podnieść się od stołu, a co dopiero zasnąć. Rano wstaję ociężała. Postanawiam, że fundując sobie jednodniową głodówkę, dam odpocząć biednemu żołądkowi. Nic podobnego – w kuchni czeka na mnie kawa z pełnotłustym mlekiem oraz, skądinąd pyszny, rogalik nadziewany kremem.

Skoro jesteśmy już przy temacie jedzenia, wielkim absurdem wydaje mi się tzw. „pausa pranzo”. Między godziną 12 a 16 ciężko jest we Włoszech cokolwiek załatwić. Zamykane są urzędy, zamykane są sklepy i inne lokale usługowe. Trzeba bowiem udać się na obiad do domu (najlepiej do mamy!), później zaś jedzenie należy strawić, no i odpocząć od porannego wysiłku, nabierając sił na popołudniowe zmagania. Całe szczęście w większych miastach zwyczaj ów odchodzi do lamusa. Wiem dobrze, że u źródła leżą południowowłoskie upały, z powodu których ciężko jest pracować, jednak na zamglonej północy „pausa pranzo” przybiera formę groteski i najzwyczajniej w świecie utrudnia codzienne funkcjonowanie.

Szanujący się Włoch nie potrafi egzystować bez komórki. Doskonale sprawdza się ona w roli tzw. „passatempo” (rozrywki), służącej umileniu podróży. Nie ważne czy jedziemy do pracy, czy gdzieś dalej – czas spędzony w metrze lub w pociągu najlepiej jest sobie umilić dzwoniąc do rodziny i do znajomych, wywlekając przy tym wszelkie problemy oraz dramaty. Ewentualnie można pograć na tablecie, albo po prostu poczatować, koniecznie jednak przy włączonym dźwięku. Ciężko jest się w podobnych warunkach skupić i oddać np. lekturze ciekawej książki. Całe szczęście postanowiono wprowadzić w długodystansowych pociągach wagony, w których wszelkie sprzęty elektroniczne mają pozostać wyciszone.

Irytuje mnie potrzeba robienia wszystkiego w stadzie. Emblematycznym przykładem są włoskie wakacje, które planuje się w sierpniu. Nie ma znaczenia, że na początku i na końcu miesiąca autostrady właściwie stoją, na plaży ciężko wetknąć chociażby nogę, a ceny wszystkiego są znacznie wyższe  aniżeli w innych letnich miesiącach. Urlop bierze się w sierpniu i kropka. Podobne przykłady, zakorzenione głęboko we włoskiej mentalności, można by mnożyć – „Pasquetta” (odpowiednik polskiego Lanego Poniedziałku) oznacza grilla nawet jeśli pogoda nie dopisała, podczas karnawału dzieci trzeba przebrać i zaprowadzić na centralny plac, gdzie w najłagodniejszej wersji godzinami rozrzucają konfetti, rodzice natomiast dla zabicia czasu gawędzą między sobą. W biurach, w określonych godzinach, pracownicy tłoczą się przy automacie do kawy (ewentualnie udają się do pobliskiego baru). Są tam nawet Ci, którzy kawy nie piją. Chodzi bowiem raczej o rytuał towarzyski i o wymienienie najnowszych plotek, aniżeli o nagłą potrzebę kofeiny.

Włoska biurokracja stała się niemal legendą. Załatwienie najprostszej sprawy w urzędzie jest wielomiesięczną, czasem wieloletnią drogą przez mękę. Należy wypełnić tony papierków, a każdy z nich dostarczyć pracownikowi innego wydziału. Przepisy są niejasne, każdy jeden neguje poprzedni. Podobne procedury stanowią doskonałą pożywką dla tzw. specjalistów, którzy zbijają na obywatelach prawdziwe fortuny. Zwykły PIT, który w Polsce rozliczamy sami lub przy pomocy dodanego do codziennej gazety programu, tutaj wypełniany jest przez księgowego. Jeśli ten ostatni się pomyli, za błąd odpowiada jedynie podatnik. Fucha w urzędzie jest na całe życie, co oczywiście wpływa na powszechną abnegację, zaś zatrudniane osoby są przeważnie niekompetentne. W ramach nepotyzmu tworzy się absurdalne stanowiska, np. dla osoby, której praca polega tylko i wyłącznie na przenoszeniu papierów z jednego pokoju do drugiego. Oddzielnym rozdziałem jest włoska poczta, rządząca się podobnymi zasadami. Instytucja działa w sposób skandaliczny.

Przywykło się mówić, że we Włoszech nieobciążone należnością wobec państwa jest tylko powietrze. Niestety sporo w tym prawdy. Jak podaje dziennik „Leggo”, obywatele belpaese płacą dokładnie sto różnych podatków. W tej sytuacji niezmiernie powszechne jest uchylanie się od obowiązku, a jak wiadomo ludzka fantazja nie zna granic. Jednym z ciekawszych przykładów są kamienne domki (trulli) z Alberobello w Apulii. Wznoszono je bez zaprawy murarskiej, po to aby sprawiały wrażenie łatwych do rozebrania. Powód? Uniknięcie wysokich podatków nakładanych na trwałe domostwa.

Za najsmutniejsze uważam jednak przedmiotowe podejście do kobiet. Mają być zgrabne, dobrze ubrane, pachnące, obwieszone biżuterią, a w ostatnich latach również zoperowane i koniecznie z napompowanymi ustami. Najważniejszym kryterium oceny jest zazwyczaj uroda. Nieważne, że Samanta Cristoforetti to pierwsza Włoszka w kosmosie, że to pierwsza Europejka, która spędziła na orbicie 200 dni z rzędu, że jest inżynierem, astronautą, lotnikiem. Przeciętny Włoch oceniani ją w kategorii odpowiadającej wyborom miss i w najlepszym przypadku powie, że jest brzydka. Chcecie inny przykład? Prezenterka telewizyjna występuje zazwyczaj w duecie z mężczyzną. Do jej obowiązków należy przede wszystkim ładnie wyglądać, dużo się uśmiechać i dobrze się ruszać. Mówić zbyt wiele nie powinna. Zresztą ona nie jest prezenterką, jest tzw. „veliną” – ozdobą programu, dlatego jej gaża jest dużo niższa od wynagrodzenia kolegi. Obiciem podobnej mentalności są uliczne zaczepki, gwizdy, pozornie niewinne okrzyki „Ciao bella!”, awanse ze strony przesiadujących godzinami w barach panów, a w skrajnych przypadkach przemoc, stalking, w końcu morderstwo obecnej lub byłej żony tudzież dziewczyny. Więcej na temat zjawiska możecie przeczytać tutaj.

Zrobiło się poważnie, być może nawet trochę strasznie. Myślę jednak, że warto jest znać również ciemną stronę włoskiej rzeczywistości.

Korzystając z okazji, przypominam o moich mediach społecznościowych. Na Facebooku i na Instagramie@podsloncemitaliiblog jestem codziennie i zamieszczam jeszcze więcej ciekawostek, zdjęć i Włoch!

Ania